เรื่องควรรู้ ! ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ ปี 2025 

โรคไข้หวัดใหญ่ยังคงเป็นภัยคุกคามทางสุขภาพที่สำคัญทั่วโลก การเปลี่ยนแปลงสายพันธุ์ของไวรัสอินฟลูเอนซาอย่างต่อเนื่อง ทำให้การเตรียมพร้อมรับมือกับการระบาดในแต่ละปีเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง ในบทความนี้ กล่าวถึงสถานการณ์ล่าสุดของโรคไข้หวัดใหญ่ ความสำคัญของการทำความเข้าใจสายพันธุ์ย่อยของเชื้อ และแนวทางการป้องกันที่มีประสิทธิภาพ โดยเน้นที่วัคซีนไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่สำหรับปี 2025 ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญในการลดความเสี่ยงและผลกระทบจากการระบาด

ระบาดวิทยาและธรรมชาติของเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่

โรคไข้หวัดใหญ่เป็นโรคติดเชื้อทางเดินหายใจเฉียบพลันที่เกิดจากเชื้อไวรัสอินฟลูเอนซา (Influenza Virus) โดยสายพันธุ์ A และ B เป็นสาเหตุหลักของการระบาดในมนุษย์ ความสามารถในการกลายพันธุ์ของไวรัสเหล่านี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเปลี่ยนแปลงของโปรตีนบนพื้นผิวไวรัส Hemagglutinin (H) และ Neuraminidase (N) ส่งผลให้เกิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ๆ อยู่เสมอ การระบุชนิดย่อยของเชื้อ เช่น H1N1 หรือ H3N2 มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการติดตามการระบาดและพัฒนาวัคซีนที่มีประสิทธิภาพ

ความสำคัญของการมีภูมิคุ้มกันที่ตรงกับสายพันธุ์

ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจะสร้างแอนติบอดี (Antibody) ที่จำเพาะต่อเชื้อโรคที่เคยได้รับสัมผัส หากบุคคลเคยติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A (H1N1) ร่างกายจะสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อสายพันธุ์นี้ ทำให้สามารถป้องกันหรือลดความรุนแรงของโรคเมื่อสัมผัสเชื้อเดิมอีกครั้ง อย่างไรก็ตาม การที่เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สามารถกลายพันธุ์และเปลี่ยนแปลงรหัสพันธุกรรมได้อย่างรวดเร็ว ทำให้ภูมิคุ้มกันเดิมอาจไม่สามารถป้องกันเชื้อสายพันธุ์ใหม่ได้ นี่คือเหตุผลสำคัญที่เราต้องมีการปรับปรุงวัคซีนให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของเชื้อในแต่ละปี

ช่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับการป้องกันด้วยวัคซีน

ความเข้าใจผิดที่พบบ่อยคือโรคไข้หวัดใหญ่จะระบาดเฉพาะในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาวเท่านั้น ในความเป็นจริง เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สามารถแพร่กระจายได้ตลอดทั้งปี อย่างไรก็ตาม มักพบการระบาดเพิ่มขึ้นในช่วงที่มีสภาพอากาศเปลี่ยนแปลง ดังนั้น การเข้ารับวัคซีนป้องกันก่อนช่วงเวลาที่คาดการณ์ว่าจะมีการระบาดสูง (โดยทั่วไปคือช่วงก่อนฤดูฝนและฤดูหนาว) จะช่วยให้ร่างกายมีเวลาสร้างภูมิคุ้มกันที่เพียงพอในการรับมือกับการระบาด

วัคซีนไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ ปี 2025: องค์ประกอบและประสิทธิภาพ

องค์การอนามัยโลก (WHO) มีบทบาทสำคัญในการเฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงของเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ทั่วโลก และมีการแนะนำองค์ประกอบของวัคซีนที่ควรใช้ในแต่ละปีสำหรับแต่ละภูมิภาค โดยอิงจากการคาดการณ์สายพันธุ์ที่จะมีการระบาด

สำหรับวัคซีนไข้หวัดใหญ่สำหรับภูมิภาคซีกโลกใต้ (Southern Hemisphere - SH) ในปี 2025 องค์ประกอบที่แนะนำคือ:

• ไวรัสที่มีลักษณะคล้าย A/Victoria/4897/2022 (H1N1)pdm09
• ไวรัสที่มีลักษณะคล้าย A/Croatia/10136RV/2023 (H3N2)
• ไวรัสที่มีลักษณะคล้าย B/Austria/1359417/2021 (B/Victoria lineage)
• ไวรัสที่มีลักษณะคล้าย B/Phuket/3073/2013 (B/Yamagata lineage)

ในขณะที่วัคซีนสำหรับภูมิภาคซีกโลกเหนืออาจมีองค์ประกอบที่แตกต่างกันเล็กน้อย เช่น การใช้ไวรัสที่มีลักษณะคล้าย A/Thailand/8/2022 (H3N2) แทน

การได้รับวัคซีนที่มีองค์ประกอบตรงตามคำแนะนำของ WHO จะช่วยเพิ่มโอกาสในการสร้างภูมิคุ้มกันที่ครอบคลุมต่อสายพันธุ์ที่กำลังระบาด ส่งผลให้สามารถป้องกันการติดเชื้อ ลดความรุนแรงของโรค และลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเป็นอันตรายได้

ข้อแนะนำสำหรับการเข้ารับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 2025

เพื่อให้การป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่มีประสิทธิภาพสูงสุด ผมมีข้อแนะนำดังนี้:

กลุ่มเป้าหมาย: บุคคลทั่วไปที่มีอายุตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไป ควรเข้ารับวัคซีนเป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มเสี่ยง ได้แก่ ผู้สูงอายุ เด็กเล็ก สตรีมีครรภ์ ผู้ที่มีโรคประจำตัว (เช่น โรคปอด โรคหัวใจ โรคเบาหวาน) ผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง และผู้ที่มีภาวะอ้วน
ช่วงเวลาที่เหมาะสม: ควรเข้ารับวัคซีนก่อนเริ่มฤดูกาลที่มีการระบาดสูง เพื่อให้ร่างกายมีเวลาสร้างภูมิคุ้มกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์
ประสิทธิภาพและระยะเวลาของภูมิคุ้มกัน: วัคซีนไข้หวัดใหญ่มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคประมาณ 70-90% และภูมิคุ้มกันจะอยู่ได้ประมาณ 1 ปี ดังนั้นจึงจำเป็นต้องรับวัคซีนใหม่ทุกปีเพื่อให้ครอบคลุมสายพันธุ์ที่เปลี่ยนแปลงไป
ความปลอดภัย: วัคซีนไข้หวัดใหญ่เป็นวัคซีนที่มีความปลอดภัยสูง ผลข้างเคียงส่วนใหญ่มักมีอาการไม่รุนแรงและหายได้เอง เช่น อาการปวด บวม แดง บริเวณที่ฉีด หรือมีไข้ต่ำๆ

การเตรียมพร้อมรับมือกับการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ในปี 2025 เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง การเข้ารับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ประจำปีเป็นมาตรการป้องกันที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในการลดความเสี่ยงของการติดเชื้อ ลดความรุนแรงของโรค และป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น เครือพริ้นซิเพิล เฮลท์แคร์ มีความพร้อมในการให้บริการวัคซีนไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ปี 2025 แก่ทุกท่าน เพื่อร่วมกันสร้างเสริมสุขภาพที่ดีและก้าวผ่านวิกฤติการระบาดครั้งนี้ไปด้วยกัน หากท่านมีข้อสงสัยเพิ่มเติม ควรปรึกษาแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์เพื่อขอคำแนะนำที่เหมาะสม

เอกสารอ้างอิง
คำแนะนำขององค์การอนามัยโลก (WHO) เกี่ยวกับองค์ประกอบของวัคซีนไข้หวัดใหญ่สำหรับปี 2025
ข้อมูลทางระบาดวิทยาของโรคไข้หวัดใหญ่จากหน่วยงานสาธารณสุขที่เกี่ยวข้อง

ผู้เขียน:

โดย นพ.อภิวัธน์ อรรครส (อายุรแพทย์)
โรงพยาบาลวิรัชศิลป์ จังหวัดชุมพร ในเครือพริ้นซิเพิล เฮลท์แคร์